Pokonferencyjnie: sztuka w przestrzeni publicznej (rekomendacje) / ZNACZY SIĘ

Ważnymi punktami zorganizowanej przez nas, majowej konferencji (czytaj więcej) były omówienia przygotowanych specjalnie na tę okazję autorskich opracowań najlepszych przypadków imprez prezentujących sztuki wizualne w przestrzeni publicznej w Małopolsce, Polsce i Europie.

O koordynowanym przez fundację ZNACZY SIĘ cyklu murali opowiadał Maciej Poniedziałek

W latach 2011 – 2012 w krakowskiej dzielnicy Podgórze powstał cykl murali, które według autora potraktować można jako godny naśladowania przykład połączenia walorów artystycznych i społecznych, oraz umiejętnego umiejscawiania sztuki w przestrzeni miejskiej.  Idea przedsięwzięcia zrodziła się bowiem w tym przypadku jako oddolna inicjatywa zmierzająca do przezwyciężenia marginalizacji Podgórza i zintegrowania go z kulturowymi centrami Krakowa – Starym Miastem i Kazimierzem.  Same murale miały ponadto zainteresować dzielnicą uczestników kultury wysokiej oraz turystów. Przedsięwzięcia koordynowała działająca aktywnie od 2009 roku Fundacja Sztuki Nowej ZNACZY SIĘ, której projekty mają zazwyczaj charakter interdyscyplinarny i skupione wokół przedsięwzięć łączących literaturę, sztuki wizualne oraz realizowane w przestrzeni publicznej kampanie społeczne i edukacyjne.

Na rekomendowany cykl składały się trzy wielkoformatowe prace: Typomural, Lemomural i Mayamural.

Typomural „Literackie graffiti” został zrealizowany w ramach warsztatów typografii miejskiej, zorganizowanych w trakcie trwania II edycji Strefy Wolnego Czytania. Warsztaty „Literackie Graffiti” pomyślane zostały jako specyficzne narzędzie projektowo – twórcze, skierowane do osób zainteresowanych grafiką i typografią. Rezultatem warsztatów było powstanie projektu kolażu typograficznego, który w postaci muralu przedstawiającego zapełniony książkami regał biblioteczny został zrealizowany na ścianie budynku przy ul. Traugutta 3a.

Z kolei Lemomural „Pomyśl: literatura! Lem”, zrealizowany został jako wydarzenie towarzyszące IV edycji Międzynarodowego Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada. Będący głośnym wydarzeniem na skalę międzynarodową festiwal gości co roku wybitnych twórców literatury i stanowi istotny punkt na mapie najważniejszych imprez kulturalnych Europy. Znajdujący się na ścianie kamienicy przy ul. Józefińskiej 24 Lemomural stał się zatem nie tylko barwnym punktem, który mocno zaznaczył się w krajobrazie krakowskiego Podgórza, ale także znakomicie wpisał się we wspomnianą wcześniej ideę integrowania dzielnicy z kulturowymi centrami miasta.

Mayamural powstał natomiast w ramach projektu „Sztuka Gniewu – festiwal sztuki angażującej” zorganizowanego przez Stowarzyszenie Teatr Nowy w Krakowie. Na całość festiwalu składał się szereg działań interdyscyplinarnych, takich jak produkcja spektakli teatralnych, miejskie interwencje artystyczne, czy międzynarodowa konferencja naukowa. Powstałe przy ul. Józefińskiej 24 malowidło przedstawia zrekonstruowaną, majańską inskrypcję z Tortuguero (kojarzoną powszechnie z zapowiedzią końca świata) układającą się w ostatni etap gry „Tetris”. W tym przypadku, proces projektowania i organizacji muralu wspierał sztab specjalistów zajmujących się kulturą prekolumbijską, a sam projekt spotkał się z dużym zainteresowaniem ze strony mediów, co zaowocowało także wzrostem popularności poprzednich wydarzeń analizowanego cyklu.

Murale składające się na rekomendowany cykl każdorazowo przyjmowały formę projektów towarzyszących akcjom lub imprezom bezpośrednio nie kojarzonym ze sztukami wizualnymi, co z jednej strony potęgowało interdyscyplinarny charakter imprezy głównej, z drugiej zaś wpływało na poszerzenie docelowej grupy odbiorców. Przyjęcie takiej praktyki stanowiło także skuteczne narzędzie promocyjne całości cyklu oraz pozwalało na zacieśnianie współpracy  pomiędzy różnymi instytucjami kultury, co owocuje teraz wzrostem potencjału organizacyjnego w ramach nowych wydarzeń.

Umiejscawianie dzieł sztuki w przestrzeni publicznej towarzyszyć może zatem większości cyklicznych imprez, w tym również takich, które nie mają charakteru artystycznego. Działania tego typu podejmowane być mogą jako wydarzenia towarzyszące targom, imprezom charytatywnym, sportowym itp. i sprzyjać  rozszerzaniu strefy oddziaływania kultury, a tym samym wpływać na zmianę struktury zainteresowań społeczności lokalnych.

Zdjęcia: Katarzyna Bednarczyk